پارکینسون چیست؟
پارکینسون چیست؟
پارکینسون (Parkinson’s Disease) یا PD، برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد.دکتر جیمز پارکینسون این بیماری را فلج لرزان نامید اما در اصل تمامی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون لرزش ندارند.
همانطور که می دانید مغز که بخشی از سیستم اعصاب است خود از بخش های مختلفی تشکیل شده است.ساقه مغز بخشی از مغز است که در قسمت پایینی مغز قرار دارد و خود در بر گیرنده مغز میانی، پل مغزی و بصل النخاع می باشد.درون ساقه مغز منطقه کوچکی تحت عنوان ماده جسم سیاه وجود دارد که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد.
در بیماری پارکینسون، سلول ها در جسم سیاه، ساخت دوپامین (یعنی ماده ی شیمیایی که در مغز به ارتباط سلول های عصبی کمک می کند) را متوقف می کنند و در نتیجه دوپامین کاهش می یابد.با از بین رفتن سلول هایی که ترشح دوپامین را به عهده دارند مغز پیام های لازم در مورد چگونگی حرکت و زمان حرکت را دریافت نمی کند و این امر باعث از بین رفتن تدریجی کنترل عضلات می شود.بیماری پارکینسون در واقع یک اختلال مغزی پیشرونده است بدین معنا که تغییرات داخل مغز در طول زمان ادامه دارند.
علائم بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون بر اساس چهار علامت اصلی مشخص میشود. این علامت ها شامل موارد زیر میشود :
-سفتشدن عضلات : اکثر افراد مبتلا در برخی از اندامهای خود دچار سفتی میشوند که حرکتدادن قسمتهایی از بدن را دشوار میکند .
-تغییرات در راهرفتن : یکی از علائم اولیه این است که در هنگام راهرفتن، حرکت آزادانهی بازوها متوقف و قدمها کوتاهتر و راهرفتن دچار نوسان میشود.
–کُندشدن حرکات : از آنجایی که طی بیماری پارکینسون ارسال پیام بهوسیلهی مغز به قسمتهای مختلف بدن تضعیف میشود ، کارهایی نظیر راهرفتن و بلندشدن از رختخواب و حتی صحبتکردن دشوارتر و کندتر میشوند.
-لرزش : این لرزش ها بدون کنترل هستند و معمولا از دستها و بازوها آغاز میشود؛ هرچند ممکن است لرزش در فک و پاها نیز مشاهده شود. فرد مبتلا به پارکینسون بهویژه در هنگام استراحت یا احساس اضطراب، انگشتهای شست و سبابه ی خود را بههم میمالد. در آغاز لرزه ها ، تنها در یک طرف بدن مشاهده میشوند. اما بیماری پارکینسون یک اختلال مغزی پیشرونده است یعنی تغییرات داخل مغز در طول زمان ادامه پیدا می کند و با گذشت زمان، این لرزشها ممکن است به بخشهای دیگر بدن نیز سرایت کند؛ هرچند همهی افراد لرزش را ندارند .
در حالیکه دو یا تعداد بیشتری از این علایم بویژه در یک سمت بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود بیماری پارکینسون تشخیصی است که مورد بررسی قرار می گیرد مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیانگر احتمال بروز بیماری دیگری باشد.
همان طور که اشاره شد معمولاً علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن ظاهر می شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر بدن منتقل میشوند.در واقع حرکات بدن این بیماران کند و تعادل آن ها ضفیف است.
علاوه بر اینها علائم دیگر نیز وجود دارد که ممکن است در همه ی این افراد مشاهده نشود اما در صورت وجود، ارزیابی و درمان و توانبخشی آنها حائز اهمیت است.
از جمله ی این علائم میتوان موارد زیر را نام برد:
-مشکلات در تعادل
-قامت خمیده بهصورتیکه سر به جلو خم میشود و شانهها حالت افتادگی پیدا میکنند
-خمیدگی به سمت جلو یا عقب که موجب افتادن بیمار میشود
-احساس سبکی در سر یا غشکردن در هنگام ایستادن
-مشکلات پوستی مانند شوره
-لرزش سر
-مشکلات دفع ادرار و مدفوع
-تراوش بزاق از دهان
-خستگی
-مشکلات دفع ادرار و مدفوع
-دشواری در عمل جویدن و بلع
-مشکلات نعوظ یا ارگاسم
-احساس سبکی در سر یا غشکردن در هنگام ایستادن
-مشکلات حافظه
-زوال عقل یا مشکلات تفکر و استدلال
-ترس و اضطراب
-گیجی
-مشکلات نعوظ یا ارگاسم
-ازدستدادن بویایی
-تعریق بیشازحد
علت ابتلا به بیماری پارکینسون:
علت بیماری پارکینسون تقریباً ناشناخته است. اما این بیماری درنتیجه از بین رفتن یا ضعیف شدن سلولهای عصبی در مغزمیانی به وجود میآید. سلولهای عصبی مادهای به نام دوپامین، ترشح میکنند که پیامهای عصبی را از مغزمیانی به بخش دیگری از مغر به نام کارپوس استراتوم میبرد. این پیامها به حرکت بدن تعادل بخشیده و وقتی سلولهای ترشحکننده دوپامین در مغزمیانی میمیرند، مراکز دیگر کنترلکننده حرکات بدن نامنظم کار میکنند. اختلالات به وجود آمده در مراکز کنترل بدن در مغز و همچنین از بین رفتن 80 درصد سلولهای ترشحکننده دوپامین باعث پدیدار شدن علائم پارکینسون میشود.
چه عواملی باعث از بین رفتن سلولهای عصبی می شود؟
در سال های اخیر تحقیقات مختلف نشان دهنده ی تاثیر فاکتور هایی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی و عادات تغذیه ای می باشد.
– ژنتیک:مشخص شده است که عوامل ژنتیکی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهد ، اما علت اینکه چرا برخی افراد نسبت به این بیماری حساس ترند مشخص نیست.بیماری پارکینسون می تواند ناشی از انتقال ژن های معیوب توسط والدین باشد. اگرچه به ارث رسیدن بیماری از این طریق در یک خانواده نادر می باشد.
– عوامل محیطی:برخی محققان اعتقاد دارند که عوامل محیطی مانند سموم دفع آفات و علف کش ها در کشاورزی و ترافیک یا آلودگی های صنعتی احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون را در فرد افزایش می دهد. هرچند که شواهد که نشان دهنده تاثیر این عوامل را بر بیماری پارکینسون بدست نیامده است.
از دیگر مواردی که میتواند علت بیماری پارکینسون باشد؛ میتوان به افزایش سن،، آسیب مغزی، تومورهای مغزی، مصرف برخی داروهای خاص، آنسفالیت پس از آنفلوانزا، عفونت با ویروسهای دارای رشد آهسته یا مسمومیت با مونواکسید کربن را نام برد
مراحل پیشرفت بیماری پارکینسون
با توجه به بررسیهای بالینی که بر روی بیماران مبتلابه پارکینسون انجامشده، پیشرفت این بیماری در ۵ مرحله صورت میگیرد. این طبقهبندی و آشنایی با مراحل، به پزشکان کمک میکند تا متوجه شوند که بیمار در چه مرحلهای قرار دارد تا درمانهای لازم را تجویز کنند. مراحل بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:
مرحله اول:
مراحل اولیه بیماری پارکینسون بهصورت عمده شامل بروز و شناسایی اولیه علائم بیماری است. در مرحله اول اغلب نشانههای کمی از بیماری مشاهدهشده که معمولاً در بین بیماران، لرزش یکی از دستها یا پاها بسیار رایج است. در این مرحله از بیماری، ممکن است عدم تعادل خفیف درراه رفتن یا ایستادن بیمار مشاهده شود، یا در برخی مواقع حالات چهره و صورت او تغییر کند. البته که این نشانهها معمولاً موجب اختلال در زندگی روزانه فرد نمیشوند؛ اما بهتر است که توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب تشخیص داده و درمان آغاز شود.
مرحله دوم:
در مرحله دوم از مراحل بیماری پارکینسون، علائم بیماری شدت بیشتری پیدا میکند. ورود به این مرحله متناسب با شرایط جسمی و روحی بیمار ممکن است چند ماه یا چند سال طول بکشد؛ بنابراین، توجه به وضعیت بیمار در مرحله نخست و این مرحله بسیار لازم و حیاتی است. افزایش شدت نشانهها بهصورت سفت شدن عضلات دو طرف بدن در قسمت دستها یا پاها، ایجاد مشکل در تکلم و حفظ تعادل بدن هنگام ایستادن، بهعنوان بعضی از علائم مرحله دوم پارکینسون به شمار میروند. در این مرحله هم با کنترل بیماری، فرد میتواند به انجام کارهای روزانه خود ادامه دهد.
مرحله سوم:
این مرحله از مراحل بیماری پارکینسون، مرحله میانی رشد پارکینسون به شمار میرود. در این مرحله شدت علائم مرحله دوم بیشتر میشود. همچنین نشانههای دیگری مثل عدم تعادل هنگام انجام کارهای روزانه، واکنشهای کند و آرام نسبت به اتفاقات محیطی نیز دیدهشده و بهطورکلی حرکات بیمار بسیار کند میشود. علاوه بر دارودرمانی از فیزیوتراپی نیز در این مرحله استفاده میشود. در مرحله سوم پارکینسون، بیمار نیاز به کمک و توجه بیشتری برای انجام کارهای شخصی مانند لباس پوشیدن، راه رفتن و غذا پختن دارد
مرحله چهارم:
در مرحله چهارم، خشکی عضلات و کند شدن حرکات بدنی افزایشیافته و در مواردی ممکن است شدت لرزش بدن کاهش یابد؛ اما بااینوجود راه رفتن و حفظ تعادل بدن بسیار سخت است. در این مرحله از بیماری، بهتر است همواره فردی در کنار بیمار باشد تا در انجام کارهای روزانه به او کمک کند. همچنین ادامه داشتن جلسات فیزیوتراپی و استفاده از واکر هنگام راه رفتن میتواند مفید باشد.
مرحله پنجم:
مرحله پنجم که آخرین مرحله از پیشرفت بیماری پارکینسون است، شامل علائم مزمن بیماری است. مراقبت روزانه در مرحله آخر بسیار واجب و حیاتی است؛ زیرا اغلب بیماران به دلیل مشکلات حرکتی قادر به انجام فعالیتهای روزانه خود نیستند. استفاده از ویلچر، واکر و فیزیوتراپی بسیار کمککننده است. برخی مشکلات روانشناختی و عصبی مثل توهم، گیجی، مشکل در بلع مواد غذایی و زوال عقل نیز ممکن است در بیماران مشاهده شود.
درمان بیماری پارکینسون
بااینکه تابهحال درمان قطعی برای بیماری پارکینسون کشف نشده اما از داروهایی مثل لودوپا یا مادوپار، آمانتادین، بیپریدن و سلژیلین برای درمان آن استفاده میشود. تا زمانی که بیمار داروهای درمانی را مصرف میکند علائمش کنترل میشوند ولی در صورت قطع داروها علائم گاهی با شدت بیشتری برمیگردند. گاهی متخصص مغز و اعصاب جراحی را برای درمان بیماری پارکینسون پیشنهاد میکند.
شایانذکر است که نقش کاردرمانی و فیزیوتراپی را نباید در بهبود عملکرد افراد مبتلابه پارکینسون نادیده گرفت. اشخاص مبتلابه بیماری پارکینسون بهمرورزمان در اثر سفتی عضلات و لرزش اندامها، بهکارگیری از اندامهایشان را رها کرده و خانهنشین میشوند؛ اما با درونهای مداوم و طولانی کاردرمانی و فیزیوتراپی میتوان بخشی از تواناییهای ازدسترفته بیماران مبتلابه پارکینسون را به آنها برگرداند.
در این روش دستگاهی در درون مغز فرد مبتلا قرار دادهشده تا بهوسیله آن حرکات بدن فرد کنترل شود. محققان آمریکایی دانشگاه واشنگتن به این نتیجه رسیدهاند که مصرف نیکوتین در کاهش خطر ابتلا به پارکینسون نقش به سزایی دارد. این محقان مصرف نیکوتین خوراکی موجود در فلفل و گوجهفرنگی را باعث کاهش ابتلا به پارکینسون دانستند. در این تحقیقات آماری افراد سیگاری درخطر کمتری نسبت به دیگران قرار داشتند ولی با توجه به دیگر مضرات سیگار و قلیان اینها بهعنوان منابع نیکوتین توصیه نشده و پیشنهاد میکنیم از فلفل و گوجهفرنگی برای کسب نیکوتین موردنیاز بدن استفاده کنید.
بهترین راه برای مقابله با اثرات مخرب و درمان بیماری پارکینسون ورزش کردن است. افراد با توانایی بیشتر باید حتماً هرروز مقداری نرمش و ورزش انجام دهند و افراد با توانایی کمتر باید تحت فیزیوتراپی و کاردرمانی قرار بگیرند تا از خشک شدن عضلات و ازکارافتادن آنها تا حد امکان جلوگیری کنند.
قارچ گانودرما و نقش آن بر بیماری پارکینسون
قارچ گانودرما یا همان مکمل جاودانگی که امروزه در بیشتر کشورهای آسیایی و حتی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است ،دارای ترکیبات ارزشمندی می باشد که برای مصارف متعدد و گوناگونی استفاده می شود. بر اساس آخرین تحقیقاتی که بر روی این نوع قارچ صورت گرفته است، قدرت درمانی و پیشگیری قارچ گانودرما برای بیش از ۳۰ بیماری از جمله بیماری پارکینسون محرز گردیده است. همانطور که اشاره کردیم بیماری پارکینسون یک بیماری رایج تخریب سلولی می باشد. که اگر پیشروی کند غالبا شاهد اضطراب، یبوست، افسردگی و زوال عقل خواهد شد.
با وجود داروهای متعدد برای این بیماری، باز هم در دوره های طولانی ممکن است تاثیر خود را از دست داده و حتی عوارض جانبی دیگری نیز داشته باشند. برای رفع این مشکل ما به دارویی برای درمان بیماری پارکینسون نیاز داریم که از تخریب سلولی دوپامین در بدن کاملا جلوگیری کرده و این بیماری را به طور کامل متوقف کند.
طبق شواهد رویت شده، التهاب های عصبی در بروز بیماری پارکینسون دخیل هستند. از آنجایی که قارچ گانودرما دارای خواص ضد التهابی بوده و سیستم ایمنی بدن را تعدیل می کند، باعث ایجاد تاثیرات محافظ نورونی و در نتیجه کنترل تخریب سلول های مغزی می گردد.
استفاده ی مکرر از آنتی بیوتیک ها باعث می شود که میکروب های موجود در بدن نسبت به این داروها مقاوم شوند و دیگر تاثیری بر بیماری نداشته باشند. اما مصرف قارچ گانودرما این مشکل را رفع کرده است. زیرا قارچ گانودرما یک مکمل برای رفع عوارض جانبی داروهای شیمیایی است. همانطور که در درمان سرطان بسیار محبوب می باشد.
خاصیت ضد استرسی که در قارچ گانودرما وجود دارد می تواند به تقویت حافظه، تقویت قدرت تمرکز و حتی کاهش تنش ها کمک کند. به همین منظور نیز این نوع از قارچ برای درمان بیماری هایی همچون آلزایمر که سالمندان بدان دچار هستند نیز بسیار مفید فایده می باشد.
برای خرید قهوه های گانودرما اینجا کلیک کنید.
مواد غذایی مفید برای درمان پارکینسون
توصیه می شود بیمار برای درمان پارکینسون در کنار مصرف گانودرما ( به شکل چای یا دمنوش گانودرما ) از گروه ویتامینهای B .مانند E ، C ، B1 ، B2 ، B6 ، B12 و مواد معدنی مانند کلسیم، منگنز و مصرف همزمان سلنیوم و روی استفاده کند . چرا که به درمان پارکینسون کمک شایانی میکنند. بنابر این بیمار بهتر است مصرف میوهها و سبزیجات سرشار از فیبر، حبوبات مانند نخود و لوبیا، غلات مانند جوانه گندم و جو، ، ماهی ، مرغ و لبنیات همراه با مصلحات آنها مانند پونه کوهی ،شوید، زیره سبز و گل سرخ را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهد . همچنین مصرف گوشت قرمز بدون چربی به مقدار کم برای مبتلایان به پارکینسون مفید است. افراد دچار بیماری پارکینسون باید روزانه حداقل ۶ لیوان آب بنوشند . مصرف انجیر و آلوی خشک خیس شده هم نقش موثری در بهبود پارکینسون دارند.
- بهروز صدرارحامی
- فروردین 24, 1401
- 340 بازدید